Vrouwen die de ruggengraat vormen van een huis, een gezin, een familie, een gemeenschap: ze dragen de geschiedenis, bewaken de traditie en weven de onzichtbare draden tussen generaties. Ons mama was zo iemand. Een stammoeder. En met haar overgaan verschuift er iets, niet alleen in ons, maar in de grond waarop ze liep, de muren die haar omhulden, de lucht die haar adem droeg.
We hadden haar nog zoveel te vragen. Over hoe we dit verlies een plaats kunnen geven, bijvoorbeeld. Misschien voegt ze haar stem toe aan die van de stammoeders uit andere tijden en tradities ...
Van ouder naar voorouder
In de Keltisch-Germaanse spiritualiteit, die diep in onze voorouderlijke bodem verankerd ligt, betekent de dood geen einde. Zij die gaan, keren terug in een andere vorm. In de wind die door de bomen ruist. In de mist van een prille lentemorgen. In de geur van een houtvuur. Zo blijft een stammoeder bij haar stam. Als een terugblik naar het verleden en als een levende kracht die zich vermengt met de natuur, de aarde, de mensen die haar liefhadden. Haar wezen vloeit. In wat was, is en zal zijn.
De blauwe lotus in de modder
Met het beeld van deze prachtige bloem — teken van inzicht en verlichting — die wortelt in het slijk, legt de zenleraar Thich Nhat Tanh uit dat wijsheid en lijden onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: zonder modder geen lotus, zonder lijden geen inzicht, zonder dood geen leven.
Dit grote verdriet trekt ons even uit het leven. De liefde voor haar is zo tastbaar dat we haar willen volgen. Heel even voelen we écht dat het overgaan geen einde is maar een terugkeer naar het grotere geheel. Als een druppel water die valt in de stromende beek zonder zijn essentie te verliezen: het mededogen en de onvoorwaardelijke liefde van onze stammoeder ...
La abuela flamenca
De “flamencogrootmoeder” heet het archetype van de stammoeder in Andalusië. Zij is de hoedster van de cante jondo (diepzinnige zang) en de duende, van pijn en levenskracht. Zij is de moeder van het ritme, als anker en richtpunt in het gewoel van het leven. Zij draagt haar levenskennis en spirituele wijsheid over van generatie op generatie. Intuïtief, ongeschreven, in liederen en lijfelijke ervaringen.
“Ze is naar de oudsten gegaan” zeggen ze dan en laten haar voortleven in muziek en dans. Samen beleven ze de duende die zich niet laat begrenzen door tijd of lichaam. In flamenco klinken rouw en afscheid als kleur, klank en ritme die echoën tussen hemel en aarde, tussen wat zichtbaar en onzichtbaar is.
En zo voelen we het
Mama, oma, tante, Mia van de Volmolen blijft bij ons. Ze is in de adem van de zang, in het ritme van de dans, in de warmte die ons verbindt. Haar kracht is niet vervlogen, ze is opgenomen in de stroom van het Ene.
En dus gaan we verder. Haar stem in de onze, haar ritme in onze passen, haar warmte in ons hart. Hier bij ons. Telkens opnieuw, telkens anders. Als we haar her-denken en her-inneren.
Nu.
Altijd.
Lieve Vandersteegen
Uw gastvrouw
P.S. Op 29 maart vieren wij onze stammoeder met een misa flamenca, een gezongen eredienst die verdriet verheft tot vreugde en dankbaarheid. Een lege stoel zal haar plek aanduiden, als teken van gemis maar ook als bevestiging van haar aanwezigheid in een andere vorm.
Iedereen is welkom, om 18u in de Sint-Dionysiuskerk in Opoeteren.
